Ik ben Linde, 26 jaar oud, en mijn jarenlange vrijwilligerswerk voor Chikara bracht me twee jaar naar Siem Reap, Cambodja. Nu ben ik terug in Nederland. Deze overgang biedt een unieke kans om beide landen te vergelijken: wat kunnen we van elkaar leren, waarin blinken we uit en waar liggen onbenutte kansen? Of is het stiekem een persoonlijke zoektocht welk van deze twee werelden nu beter bij mij past…
Eerder schreef ik al over watergebruik en gewoonten op het toilet. Een onbenoemde gewoonte (hoop ik) is doortrekken. Je staat, of zit, er nauwelijks bij stil. Na elk toiletbezoek druk op je de doorspoelknop en het werk wordt voor je gedaan. Toch?
Er is veel te zeggen over hygiëne in Cambodja. Voorlichting en de juiste middelen (zeep) ontbreken soms, voornamelijk op het platteland. Hetzelfde geldt op de basisscholen waar Chikara workshops geeft. Een ‘badkamer’ met een gat in de grond dat fungeert als wc is ook op die scholen geen uitzondering. Hetzelfde geldt voor toiletten bij tankstations of de Chikara jongeren thuis. Naast de wc (het gat) staat dan een grote ton met water waar een klein emmertje in drijft. Dit emmertje vul je met water uit de grote ton en dat spoel je door het gat. Daarna is alles weer netjes.
Waar Nederlanders zich kunnen verbazen bij het zien van een gat in de grond, deelde mijn Cambodjaanse collega haar verbazing voor een Nederlands toilet model. Ze had het op tiktok gezien en dacht dat dit zoiets was als ‘fake news’, maar nee, deze toiletten hebben we in Nederland écht. In Nederland kennen we twee soorten toiletten. Je hebt het toilet waarbij de behoefte meteen in het water plonst, en het toilet waar de behoefte eerst terecht komt op het vlakke stuk en bij het doorspoelen pas in het water wordt geduwd en daarna meteen naar het riool gaat. Dat laatste ontwerp toilet, dat kende mijn Cambodjaanse collega niet en ze kon zich nauwelijks voorstellen dat dit echt was. ‘So ít keeps lying there while you are still sitting on the toilet’. ‘Yes it does’. Ik, visueel ingesteld, snapte opeens wel waarom ze dat niet heel fris vond.
Nu denk je misschien: ‘Ach wat maakt het uit, je blijft niet eeuwig op het toilet zitten en het wordt daarna toch doorgespoeld.’ Klopt, in de meeste gevallen wel, maar stel, geheel hypothetisch: je bent op werk, gaat naar het toilet, doet een boodschap, en er is je niet verteld dat er iets gefixt moet worden en de watertoevoer dus is afgesloten. Jouw collega (ik) die wel de laatste volle Hollandse emmer had gebruikt, had jou ook niet gewaarschuwd. Op het moment dat jij wil doortrekken en dus op de knop drukt, blijkt de emmer leeg en gebeurt er dus niks. Er wordt niet doorgespoeld. Daar sta je dan, geen andere optie dan het toilethokje verlaten met jouw behoeften nog in de pot. Als beste alternatief besluit je de vrouwelijke collega’s op de hoogte te brengen, en zo werd ook ik ingelicht.
Naast een schuldgevoel dat ik haar niet had gewaarschuwd, kon ik het niet laten te denken: een ton gevuld met (regen)water en een drijvend emmertje erin, dat was voor deze ene keer wel heel handig geweest.
